Vacacións no descampado
Tiñan a cabeza quentada ca promesa de solpores incendiados en praias desertas, amenceres solitarios fronte a montaña; o fume do café esvaecendo no ar tépedo mentres se desfai a bruma aló nos suaves picos e xa se albisca unha fervenza escintilar en prata e escuma. Pero están nun descampado entre malas herbas, cabichas esmagadas e panos de papel engurrados. E igual que eles, a escaso medio metro cada lado, unha ducia de caravanas máis: brancas e varadas, e así enchen as zonas onde poden pernoctar de balde e sen horarios. Das ventás cadradas, grosas e de aspecto vagamente náutico sae unha luz feble. Dentro andarán mal estomballados nos sofás cativeiros, sen moverse moito porque o vehículo abanea, mirando os móbiles para matar o tempo e con pouca gana de parola. Porque están a medio segundo dunha fervenza a estoupar, si, pero de queixas e reproches.
Non moi lonxe pasan os camións deixando o seu ronsel quente e viciado.
"Sáhara, allí va mi caravana, estéril tierra africana, la favorita del sol", cantaban Los Tamara —e agora ás veces Los Satélites— igual romantizando un chisco de máis a terrible vida dos nómades. Imaxinamos que a escribiu Prudencio Romo fantasiando cun sitio tranquilo, molesto por iso da calor pero tranquilo, cando tocaban polos cabarés da Alxeria en guerra. Daquela había noites nas que tiñan que intentar durmir debaixo da cama e lonxe das ventás, con aquela temperatura de morrer, porque ían a tiros pola rúa. Ryszard Kapuscinski quixo coñecer aos tuaregs e como era aquilo de andar no fío: un pequeno erro de navegación, un oasis ao que lle toca seca ese ano e probablemente o deserto trague con todo o clan, a bagaxe e mais camelos. "Primeiro, os nenos".
Primeiro que, pregunta o xornalista polaco. "Primeiro, van os nenos, despois serán as mulleres". Naquela altura xa había expedicións do goberno que acudían rescatar aos superviventes, que eran algúns homes e as monturas cun pé máis alá que para acá. Malamente podían separalos, e só porque o nómade nin erguerse podía. En canto recuperaba máis ou menos guindábano na vila, onde segundo aforraba o necesario compraba outro camelo para repetir a xogada. Non sabían vivir doutra maneira.
Que as caravanas teñen o seu punto sórdido sabémolo polas películas: nas americanas, a xente turbia ou desgrazada sempre vive nunha. O asasino xubilado de Kill Bill agarda en suada camiseta de tirantes a vinganza de Beatrix Kiddo mentres chimpa latas da cervexa máis barata, en Independence Day son os trallados e pailáns motorizados os que sobreviven ao ataque alieníxena que deixa Los Ángeles como o casco histórico dalgunha das nosas vilas. E Nomadland, que vai precisamente das cidades inestables que forman aqueles que van tirando buscando choio onde este aparece.
Pero estes, no descampado, fano por pracer. Ou esa era a idea. Esperaban: a liberdade de non estar ancorados á cama dun hotel, a fantasía salvaxe de ter a casa mañá nun sitio e á tardiña noutro, o acceso privilexiado a escenarios de postal e a posibilidade de tratar co número máis baixo de seres humanos posible. Botaron contas un pouco daquela maneira e a broma —pode andar en 150 euros o día alugando, e 50.000 se pensas que iso é tirar o diñeiro, mellor comprar— aínda sendo ben cara habíalles saír mellor que perder tempo e cartos entre hoteis e restaurantes. E dende logo aforraban en darlle á cabeza, que para preocuparse temos o resto do ano: xa que están de vacacións, non van madrugar para ir aos sitios nin andar buscando como durmir, onde comer, que ver. Irán dando voltas, deixándose fluír; e o entretemento, a sorpresa e a beleza irá ao seu encontro, que non van ser eles máis parvos que a xente de internet.
Despois aparcan diante dunha praia que lles soa, que lle din das Catedrais, e séntense estafados porque alí non hai catedral nin hai nada. Xurarían ter visto fotos dun areal cun castelo chantado no medio. Marchan, pois alí non hai sitio e pódenos multar se sacan a mesiña e as dúas cadeiras fóra da zona permitida, e movendo esa mole xa non lles fai tanta gracia metela polo carreiro que leva ao columpio máis bonito do mundo desa zona, e por non dar máis voltas e botar máis gasolina acaban neste descampado, como a outra media ducia.
Que tamén poderían estar facendo cruising. Pero destas portas estancas, como de submarino, non baixa ninguén a medio vestir para meterse na do lado. Aquí ninguén o pasa realmente ben. E inda hai quen leva a nenos e cans. Iso é outro nivel superior de crueldade.