Estrear roupa para a misa da mañá, vomitar á noite nos coches de choque: esas eran as festas, cando neno, de Eugenio na parroquia. Despois fixo os trece, meteuse no seu cuarto, pósters do Che Guevara e auriculares que afogaban o rebumbio do torreiro. Agoa xa vai para un ano que Ugío estuda en Santiago (dous, que o primeiro foi de proba: Filoloxía Galega non ía de pintar cartolinas con estreleiras) e anda en Historia moi convencido na idea de limpar tanta aldraxe que sobre o país guindaron hordas de féridos e escuros.
Esta noite toca a Panorama no Obradoiro. Ugío arrédase da xente que vai enchendo a praza, ensaiado o sorriso irónico de galego consciente e máis o cruce de brazos, mantendo a distancia cos Porsches que escuros escintilan fronte o Hostal dos Reis Católicos. Un hóspede axita o iPhone na recepción: berra tanto que non dá decidido se chamar primeiro á Policía, a Paradores en Madrid ou ao seu avogado. Galicia? Tranquila, ideal para desconectar, dixéranlle. E o escenario chantado no outro estremo do recinto, inda baleiro e insondábel, semellante a unha nave extraterrestre a piques de que alguén meta a chave e prenda o motor, non ten traza de anunciar tranquilidade ningunha.
Antes eran unha orquestra normal, como as demais; como tantas outras. Agora son a máis famosa e a máis marciana. Unha categoría en si mesma. Camela quixo ser Mecano, pero lembrámolos tal Los Chunguitos. A Panorama quixo copiar a U2 e saíulles Richard Wagner. Móntanche un festival de Bayreuth en calquera sitio. Tódalas noites, quentes e pegañentas, do verán. Os veciños, os alcaldes, ven chegar os tráilers con pánico (polos muros, polos cruceiros, polos tendidos eléctricos) e abraio (pola pericia, pola expectativa) e axiña saen os prexuízos de sempre: que se a Panorama canta mal (como é posible dicir tal cousa estando Fátima Pego e Cibrán Ínsua, que ademais teñen nomes de personaxe de Otero Pedrayo?) que se Panorama non é para bailar, é para quedar pampo diante dela. As óperas wagnerianas son espectáculos totais, feitos para esmagar ao espectador. Literalmente: no Festspielhaus o autor de Parsifal deseñou as butacas pequechas, deliberadamente incómodas, para facer imposible o aburrimento.
No Obradoiro vas estar de pé tres horas case sen moverte, de tanta xente que hai (como se fose unha misa ortodoxa, parecida en dourados e fumaredas) e vas estar todas esas tres horas porque é o que dura a hipnótica liturxia da Panorama, da que é precisa unha enorme forza de vontade e desinterese para ausentarse. O público é un dos principais activos do exército que comanda Lito: isto xa o inventaran Los Suaves cando por incomparecencia vocal de Yosi eran os asistentes quenes exercían de cantante.
Ugío dende a súa tobeira estira o pescozo por se albisca algún compañeiro da facultade (para escaparlle) e xente ca pel escura de máis, para escaparlle tamén e comprobar se as orquestras bananeras, como tan despectivamente lles os dongalizos, atraen á xente desexosa de destruír a nosa milenaria, enxebre tradición. Hai: pouca. Non son os ritmos tropicais cousa da Panorama, sequera os pasodobres e outros estilos que ás veces identificamos ca verbena. Entón, que música tocan?
Préndense as luces. Retumban os tambores. Sabes que algo grande está a piques de ocorrer. Dez tambores en dez tamborileiros, algúns no escenario, outros no aire, con cascos e traxes de astronauta, luces azuis que son de Avatar, Daft Punk, aparición mariana. A sensación é dunha modernidade turbadora, por vellouca: os referentes teñen case todos quince, vinte, trinta anos. A Panorama toca música que coñeces, ou que coñecen os rapazolos ao teu carón polo Tiktok, e os vellos ca ilusión de estar na mesma onda que eles séntense parte da mocidade, e a quen non lle vai prestar iso. Facer todos o mesmo ten mala fama, pero encántanos. Man esquerda, man á dereita, un movimiento sexy. A Panorama fai a música que pinchan nas vodas (e quen foi a unha nos últimos vinte anos escoitou case todo o repertorio) cunha posta en escena a medio camiño entre Eurovisión, o brillo e o exceso e a furia, e a inxenuidade dun pogo en concerto punk ou patio de colexio.
O de IA Tour foi por darlle un toque de actualidade e furor tecnolóxico. Hai artistas preocupados pola competencia da intelixencia artificial: son os aburridos, os previsibles, seica os obrigados a producir a un ritmo inhumano. Remata o concerto e non caeu a catedral. Lito pediu perdón por tocar máis baixo, o patrimonio é o o primeiro, dixo, pero se o patrimonio es ti, dicimos. En Raxoi, nas oficinas do Consello da Cultura Galega, aséntase a poeira que ergueron os autofalantes, e faino mansamente.
