Tras anunciar o encargo do estudo en xuño, a Consellería de Planificación de Infraestruturas presentou este xoves os resultados do informe encomendado á consultora madrileña Eptisa para pór cifras ao custo da transferencia da titularidade da AP-9 á Xunta e, doutra banda, do rescate do viario por parte do Estado, anulando a concesión a Audasa vixente ata 2048.
Acompañada do director da Axencia Galega de Infraestruturas, Francisco Menéndez Iglesias, e do xefe do proxecto de Eptisa, Marcos Maderuelo Álvarez, a conselleira María Martínez Allegue cifrou en 526,52 millóns o custo que carrexaría o traspaso da titularidade do viario do Estado ao Goberno galego.
Nesta cifra irían incluídos os recursos económicos para afrontar as diversas bonificacións despregadas desde 2021 e unha ampliación dos descontos para usuarios recorrentes, vehículos pesados, familias numerosas e usuarios nocturnos ata 2048 nos termos demandados polos grupos da Cámara galega.
A isto engadiríanse fondos para afrontar do incremento do 1% anual nas peaxes imposto por 20 anos, ata 2038, co fin de cubrir o investimento que Audasa realizou na ampliación da ponte de Rande e a circunvalación de Santiago. Dos 1.675,8 millóns que sumarían estes tres conceptos, Eptisa desconta 1.149,35 millóns do custo das bonificacións actuais, o que explica que sitúe en 526,5 millóns o custo adicional que carrexaría a transferencia ao Estado con respecto á situación actual. Esta vía implica que calquera subvención a maiores ou rescate futuro pasaría a correr por conta da Xunta.
É o escenario que prevé a proposición de lei que PPdeG, BNG e PSdeG pactaron no Hórreo e que o Congreso aprobou tramitar en xuño. "Nós somos claros, o Executivo galego o que está a demandar é a transferencia e así o aprobamos por unanimidade no Parlamento galego de tódolos grupos políticos", explicou a conselleira, que engadiu que o estudo do custo do rescate realizouse á vista de que durante a campaña do autonómicas PSdeG e BNG "comprometeron a gratuidade" e tamén ante "as cifras" que expuxo o ministro de Transportes, Óscar Puente, ao que a Xunta demandou unha reunión.
"Nós somos claros, o Executivo galego o que está a demandar é a transferencia e así o aprobamos por unanimidade no Parlamento galego de tódolos grupos políticos", sinala a conselleira
En xullo, o valisoletano situou en entre 1.260 e 2.600 millóns a transferencia á Xunta das competencias sobre o viario que vertebra Galicia desde Ferrol ata Tui, en tanto que elevou a 4.000 millóns o rescate da concesión a Audasa. O ministro deixou claro que non está polo labor de desembolsar 6.000 millóns.
O rescate, necesario se se quere implantar a gratuidade
A canto ascendería a factura co rescate segundo o informe encargado pola Xunta? A consultora estima unha pinza entre 1.612,4 e 2.355,5 millóns para unha medida "necesaria" se se quere instaurar a gratuidade, seguindo "o compromiso do PSdeG e o BNG".
Segundo detallou Menéndez, a eliminación das 21 áreas de peaxes, máis a asunción dos custos de conservación ordinaria e explotación e os derivados das reposicións de firme extraordinarias arroxan un custo acumulado ata 2048 de 430,15 millóns.
En canto á indemnización que o Estado tería que pagar a Audasa, oscilaría entre os 2.331,6 e os 3.074,6 millóns. A compensación incluiría tres conceptos. Dun lado, a responsabilidade patrimonial do Estado derivada do valor non amortizado da infraestrutura, que se cifra en 936,8 millóns, seguindo o que recollen as contas anuais da filial de Itínere.
En segundo lugar estaría o resarcimiento por danos e prexuízos, que o estudo non ve relevante.
A terceira pata sería a máis custosa: a indemnización por lucro cesante, que a consultora estimou a partir dos resultados de explotación de Audasa do último quinquenio, incluíndo 2020, cando as restricións de mobilidade derivadas da pandemia reduciron un 16,6% a facturación da concesionaria. Cun resultado de explotación media de 90,4 millóns e 24,65 anos de concesión restantes, a compañía deixaría de ingresar entre 2.137,8 e 1.394,8 millóns coa perda do contrato de explotación, segundo aplíquese ou non unha taxa de desconto do 3,8% co fin de reflectir a depreciación do valor do diñeiro no tempo.
Esta pinza explica que o custo total da reversión da adxudicación oscile entre os 1.612,4 e os 2.355,5 millóns, aplicando ou non a taxa de desconto. Estes montos inclúen os 430,15 millóns que o Estado tería que abonar á Xunta para eliminar as peaxes e correr cos gastos de mantemento e reposición do firme ata 2048, en tanto que se restan os 1.149,3 millóns que a Administración central deixaría de ter que abonar en concepto de bonificacións aos usuarios.
A pelota está encima do tellado do ministro
Ademais de recordar que o traspaso se reclamou "en catro ocasións" no Congreso, Martínez Allegue incidiu en que a Xunta leva desde 2009 reclamando a transferencia da titularidade da AP-9, unha arteria ao redor da que reside "máis do 60% da poboación" e sobre a que "pivota" a rede de vías autonómicas de altas prestacións. A Xunta defende que poderá despregar unha xestión "máis achegada ao territorio" e dar unha resposta "máis axil e axeitada" ás necesidades dos usuarios.
Na súa comparecencia, a pontevedresa recalcou que o estudo xorde como resposta "ao baile de cifras" que expuxo o ministro Ponte e defendeu que o informe se encargou a unha consultora "experta e independente", que analizou "todos os escenarios posibles".
Ante a "calada por resposta" do ministerio, a conselleira advertiu que a Xunta esixirá "o cumprimento dos compromisos acadados", e recordou que socialistas e nacionalistas "prometeron" na carreira ás autonómicas a gratuidade da AP-9 e da AP-53 no tramo Santiago-Lalín.
Allegue, que trasladará o estudo ao ministerio, confía en obter "algunha resposta" de Puente, aínda que sinalou que segue á espera dunha cita co ministro tras solicitarlle unha reunión para abordar o traspaso e a situación da rede de estradas de titularidade estatal.
